[vi]
Địa lí
Minas Tirith, 'Tháp Canh' trong Tiên ngữ Sindarin (S.), ban đầu được gọi là Minas Anor. Từ năm 1640 Kỉ Đệ Tam trở đi, Minas Tirith là thủ phủ của vương quốc phía Nam, nơi ở của các Vua và Quốc Quản.Minas Tirith được xây dựng trên ngọn Đồi Canh - một "đầu gối đâm ra ngoài" của núi Mindolluin, nối với khối núi chính bằng một 'bả vai' hẹp. Thành phố đối diện Osgiliath về phía đông, qua những cánh đồng Pelennor bao quanh - các vùng đất màu mỡ trải rộng từ tường thành phố đến những vòng tường lớn Rammas Echor.
Thành phố được xây trên bảy lớp cắt đồng tâm hướng lên đến đỉnh Hoàng Thành. Vòng thành ngoài gọi là Tường Chính, có màu đen, dùng vật liệu giống với toà tháp Orthanc. Tường Chính chỉ bị hư hại bởi các trận động đất có khả năng làm biến dạng mặt đất nơi xây thành.
Mỗi tầng đều cao hơn tầng dưới 30.48m và được bao bởi một vòng thành trắng. Mỗi vòng thành đều có một cổng. Mỗi cổng đều quay mặt theo một hướng khác nhau bởi con đường qua các tầng chạy quanh co chứ không đi thẳng. Một mặt đá lồi cao ngang tầng thứ bảy cắt đôi các tầng bên dưới (ngoại trừ tầng thấp nhất) và thẳng hàng với Đại Môn. Vậy nên con đường uốn khúc qua thành phố đi vào các đường hầm trong 'sống tàu' này năm lần.
Tầng một bao gồm Rath Celerdain (S. 'Phố Hàng Đèn'), một con đường lát đá trắng, cùng với quán trọ Nhà Khách Cũ.
Tầng sáu có các chuồng ngựa dành cho kị sĩ, và Y Viện. Ở đây cũng có Fen Hollen, một cánh cửa hầu như luôn đóng, dẫn tới Rath Dínen, 'bả vai' đá nối Ngọn Đồi với khối chính của núi Mindolluin. 'Bả vai' này vươn cao đến bức tường tầng năm và được củng cố bằng các tường luỹ lớn, nơi đặt mộ các vị Vua Gondor và Quốc Quản. Đường hầm trên cùng ăn sâu vào mũi đá đâm ra ở mặt Đông của Ngọn Đồi. Hòn đá đỉnh vòm của đường hầm này được tạc hình mái đầu đội vương miện. Quân Túc Vệ chốt ở cổng thứ bảy hướng ra phía Đông, thẳng hàng với Đại Môn ở 213.36m bên dưới và nối vào Hoàng Thành. Đây là phần chắc chắn nhất của thành phố, bao quanh bởi các tường cao và vô số lỗ châu mai trên 'sống tàu'.
Trên Hoàng Thành có Sân Đài Nước và tháp Ecthelion, làm tổng độ cao của thành phố lên đến khoảng 304.8m. Phía trước tháp có Cây Trắng được trồng trong sân. Ở đó cũng có Cung Vua, chỗ ở cho Quốc Quản, Merethrond (S. 'Sảnh Tiệc Lớn'), các trại quân Túc Vệ, và các công trình xây dựng khác dành cho khách và người lao động.br />
Lịch sử
Thành phố Minas Tirith ban đầu là một pháo đài, Minas Anor (S. 'Tháp Mặt Trời'), được xây dựng vào năm 3320 Kỉ Đệ Nhị bởi những người Númenor Trung Tín. Pháo đài này là bản đối ngẫu phía Tây của Minas Ithil (S. 'Tháp Mặt Trăng'): canh phòng sườn Tây của thành phố Osgiliath khỏi bọn người từ Dãy Núi Trắng, trong khi Minas Ithil canh phòng phía Đông khỏi Mordor. Từ Osgiliath, những người con trai của Elendil cùng trị vì vương quốc phía Nam mới được thành lập. Nhưng Minas Anor là quê hương của Gia tộc Anárion, và Minas Ithil là của Gia tộc Isildur. Vậy nên khi bảy quả cầu palantír được chia giữa các Vương Quốc Tha Hương (tên gọi chung của Arnor và Gondor), một trong số đó được đặt ở Minas Anor.Khi Sauron tấn công Gondor vào năm 3429 Kỉ Đệ Nhị, chiếm giữ Minas Ithil và buộc Isildur phải rút về phương Bắc, đến chỗ cha ông ở Arnor. Cùng lúc đó, Anárion bị vây hãm ở Osgiliath và Minas Anor trong năm năm, cho đến khi được giúp đỡ bởi Liên Minh Cuối cùng của Tiên và Người. Trong năm 2 Kỉ Đệ Tam, Isildur trồng Cây Trắng Gondor thứ hai ở Minas Anor để tưởng niệm em trai mình, người đã hi sinh trong trận Vây hãm Barad-dûr. Từ điểm này, Vương vị Gondor duy nhất thuộc về dòng dõi của Anárion, tiếp tục trị vì ở Osgiliath.
Vào năm 420 Kỉ Đệ Tam, Minas Anor được xây lại bởi Ostoher, Vua Gondor thứ bảy, và kể từ triều đại của ông trở đi, các vị Vua đều đến đó vào mùa hè. Minas Anor tiếp tục là thành phố thứ hai của Gondor trong một ngàn năm kế tiếp khi Vương quốc đạt đến đỉnh cao quyền lực dưới triều đại các Vua Tàu (Ship-king), và sau đó rơi vào suy tàn trong một thời gian dài. Osgiliath bị đốt và đánh mất quả palantír trong cuộc Thân Tranh (Kin-strife). Từ điểm này, Minas Anor dần được chú ý hơn. Vào năm 1636 Kỉ Đệ Tam, cố đô bị tàn phá bởi trận Đại Dịch, dân số sụt giảm và dần dần điêu tàn. Ngay sau đó, Tarondor dời đô về Minas Anor vĩnh viễn.
Trong một thời gian ngắn dưới triều đại của Tarandor và những người kế vị ông, sự suy tàn của Gondor chậm lại, mặc dù tiền bạc đều phải dồn vào những trận chiến không ngớt với nhiều nhóm dân miền Đông. Năm 1900 Kỉ Đệ Tam, Calimehtar xây Tháp Trắng đầu tiên trên Thành trì Minas Anor để đặt quả cầu palantír của thành phố. Tuy nhiên, chỉ hơn một thế kỉ sau, vương quốc phải đương đầu với một tai hoạ ác nghiệt. Vào năm 2002 Kỉ Đệ Tam, Minas Ithil bị chiếm giữ bởi Nazgûl, sau một thời gian dài lơ là việc canh phòng Mordor. Nơi đó trở thành Minas Morgul (S. 'Tháp Ma Thuật'), và kế tiếp là Minas Anor đổi tên thành Minas Tirith. Ngay sau khi Eärnur, Vua Gondor cuối cùng, bị giết ở Lũng Morgul, và quyền lực của vương quốc miền Nam được trao lại cho các Quốc Quản.
Theo sau một khoảng nghỉ ngắn trong thời kì Hoà Bình Thận Trọng, Gondor dưới quyền các Quốc Quản liên tục bị bao vây bởi các kẻ thù: quyền kiểm soát Ithilien và các cây cầu đổ ở Osgiliath bị giành qua lại giữa Minas Tirith và Minas Morgul, các miền duyên hải bị tấn công bất ngờ bởi Hải Tặc Umbar, và người miền Đông tấn công từ phía Bắc. Thành quách được nâng cấp dưới thời của Quốc Quản Ecthelion I (2685-2698 Kỉ Đệ Tam), người đã xây lại Tháp Trắng và sau đó mang tên ông. Tuy nhiên Cây Trắng đã chết cùng lúc với thời của Quốc Quản thứ hai mươi mốt Belecthor II, và lúc này không ai có thể tìm được cây con mới để thay thế nó.
Vào thời trị vì của Ecthelion II (2953-2984 Kỉ Đệ Tam), Minas Tirith được củng cố vững chắc trước sức mạnh Mordor, nơi Sauron đã chính thức ra mặt.
Trong suốt cuộc Nhẫn Chiến, sức mạnh Mordor tấn công người dân Tự Do bị chi phối ở Gondor và Minas Tirith. Đảo Cair Andros bị chiếm vào ngày 10/03/3019 Kỉ Đệ Tam và vào ngày 12/03, một đoàn quân dẫn bởi Faramir bị buộc phải rút khỏi việc phòng thủ Osgiliath. Người Gondor nỗ lực tu sửa Rammas Echor, nhưng đã quá trễ. Với việc dòng Anduin bị chiếm giữ và cánh đồng Pelennor bị giày xéo, Minas Tirith bị vây hãm bởi một quân đội hùng mạnh gồm Orc từ Morgul và người miền Đông, dẫn đầu bởi Vua Phù Thuỷ. Thành phố Minas Tirith lại thiếu binh lính trầm trọng, và những người thủ thành chỉ có ít hi vọng. Vào ngày 15/03, Đại Môn bị phá và Quốc Quản cuối cùng Denethor II tự thiêu trong tuyệt vọng. Nhưng Gandalf cũng có mặt ở đó, cứu Faramir khỏi cha chàng, và nắm quyền chỉ thị phòng thủ Gondor. Người Rohirrim dưới quyền Théoden đến hỗ trợ, và Aragorn dẫn đầu một lực lượng lên dòng sông từ Pelargir. Đồng thời, Imrahil, Hoàng thân vùng Dol Amroth dẫn một lực lượng bùng phát từ thành phố tấn công ra, và cả ba đạo quân đã có thể phá vỡ cuộc vây hãm trong trận đánh quyết định ở cánh đồng Pelennor - Trận Đánh Đồng Pelennor.
Ngày 01/05/3019 Kỉ Đệ Tam, trở về cùng chiến thắng từ Trận Morannon (Trận Cổng Đen), Aragorn được phong vương trên cánh đồng bên ngoài Minas Tirith, và ngài đã tiến vào thành phố dưới tên hiệu Vua Elessar. Vào ngày 25/07, ngài khám phá ra cây con dòng dõi Nimloth trong một rãnh khuất ở Ngọn Mindolluin. Cây con này được trồng tại Sân Đài Nước - Cây Trắng Gondor thứ tư.
Vào Kỉ Đệ Tứ dưới triều vua Elessar, Minas Tirith được xây và sửa lại: Đại Môn được làm lại bằng mithril và thép, những con đường được lát lại bằng cẩm thạch trắng, những khu vườn và cây cối được trồng khắp thành phố. Người Lùn ở các Động Lấp Lánh do Gimli chỉ huy cùng Tiên Rừng do Legolas dẫn đầu đã hỗ trợ việc này.
---
nguồn: tolkiengateway.net
